Kapsam 3 emisyon raporlaması, şirketler için artık göz ardı edilemez bir zorunluluk haline geldi. Tedarik zincirinden ürün kullanımına kadar uzanan bu dolaylı emisyonlar, bir şirketin gerçek karbon ayak izinin büyük bir kısmını, hatta bazı sektörlerde %70 ila %90'ını oluşturur. Ancak bu devasa veri setini yönetmek, geleneksel yöntemlerle neredeyse imkansızdır. Bu nedenle, başarılı Kapsam 3 emisyon raporlaması için dijital çözümlerin önemi her geçen gün artmaktadır.

Verilerle Desteklenen Zorluk: Kapsam Nerede Eksik?

Güncel çalışmalar, şirketlerin bu karmaşık alanda ilerleme kaydettiğini ancak veri toplama ve raporlama süreçlerinin teknoloji olmadan yetersiz kaldığını gösteriyor.

• OECD 2025 Küresel Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu verilerine göre, dünya çapındaki şirketlerin %76’sı en az bir Kapsam 3 emisyon raporlaması kategorisini bildiriyor. Yine de bu oran, Kapsam 1 ve Kapsam 2 raporlamasına kıyasla 12 puan daha düşüktür. Bu 12 puanlık fark, özellikle tedarik zinciri ve ürün kullanımı gibi karmaşık Kapsam 3 kategorilerindeki veri toplama zorluğundan kaynaklanmaktadır. 

• PwC ve NUS Business School tarafından 2025 yılında yayımlanan çalışmada da benzer bir tablo görülüyor. Asya-Pasifik bölgesindeki şirketlerin yalnızca %63’ü Kapsam 3 emisyonlarını açıklıyor. Bu oran 2024’e göre yükselse de, yapılan raporlamaların çoğu yalnızca birkaç kategoriyle sınırlı kalıyor çünkü geriye kalan kategoriler için güvenilir veri toplamak manuel yöntemlerle çok maliyetli ve hataya açıktır. 

Dijitalleşme Kapsam 3 Emisyon Raporlamasında Neden Önemli?

Birçok sektörde, asıl karbon yükü doğrudan operasyonlarda değil, dolaylı aşamalarda birikir. Örneğin enerji sektöründe bildirilen toplam Kapsam 3 emisyonu yaklaşık 17,285 MtCO2e seviyesindedir.

Bu devasa emisyon yükünü azaltmak ve doğru şekilde raporlamak için şirketlerin yüzlerce hatta binlerce tedarikçiden, lojistik operasyonlardan ve ürün kullanım verilerinden sürekli ve güncel bilgi toplaması gerekir. İşte bu noktada Kapsam 3 emisyon raporlamasında dijital çözümlerin önemi ortaya çıkar:

Veri Güvenilirliği ve Denetlenebilirlik

TSRS 2 gibi küresel uyumlu regülasyonlar, raporlanan verilerin denetime hazır olmasını gerektirir. Dijital platformlar, veri akışını otomatikleştirerek ve bir denetim izi (audit trail) yaratarak manuel hataları ortadan kaldırır.

Ölçeklenebilirlik

Global tedarik zincirlerinde, elle hesaplama yapmak imkansızdır. Dijital araçlar, büyük hacimli ve heterojen veriyi (fatura, kilometre, enerji tüketimi vb.) tek bir sistemde GHG Protokolü kurallarına uygun olarak saniyeler içinde karbondioksit eşdeğeri (CO2e) cinsinden hesaplayabilir.

Hız ve Güncellik

Pazar dinamiklerinin hızla değiştiği günümüzde, yıllık raporlama döngülerinden gerçek zamanlı veya üç aylık takibe geçmek, risk yönetimi ve azaltım stratejileri için kritiktir.

Türkiye’nin Tedarik Zinciri Entegre İlk Karbon Yönetim Platformu

Bu zorlu Kapsam 3 emisyon raporlaması sürecini basitleştirmek ve denetime hazır hale getirmek için geliştirilen dijital çözümlerden biri de Life Climate'ın Scoop platformudur. Kapsam 3 emisyon raporlamasında dijital çözümlerin önemi, Scoop'un sunduğu temel özelliklerle netleşmektedir:

• Akıllı Tedarikçi Entegrasyonu: Scoop, tedarik zincirindeki tüm paydaşlardan Kapsam 3 verilerini direkt olarak ve otomatik biçimde toplar. Bu, varsayımsal verilere dayanmak yerine, azaltım faaliyetlerinin hedeflenebileceği gerçek verilere ulaşılmasını sağlar.

• TSRS 2 ve Küresel Uyum: Platform, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standardı (TSRS 2) ve ISSB gibi küresel standartların gerektirdiği format ve detayda raporlama yapılmasına imkan tanır, böylece uluslararası finansal sistemle entegrasyonu kolaylaştırır.

• Entegre Karbon Yönetimi: Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarıyla birlikte Kapsam 3'ü tek bir merkezde yöneterek, karbon ayak izinin bütünsel bir görünümünü sunar. 

Sonuç olarak, Kapsam 3 emisyon raporlamasında dijital çözümlerin önemi, sadece yasal uyumluluğu sağlamakla kalmaz. Aynı zamanda şirketlerin karbon yoğunluklu alanları hızlıca tespit ederek maliyet tasarrufu yapmasını ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını hızlandırır.